Lied tegen de hooploosheid

Lied tegen de hooploosheid
Column door Marco Visser

Het verhaal gaat dat Dietrich Bonhoeffer, de Duitse predikant en verzetstheoloog, zijn studenten spirituals liet luisteren. In 1930 en 1931 verbleef hij een tijd in de Verenigde Staten, waar hij op zondag ook naar kerkdiensten van zwarte gemeenschappen ging (in die tijd nog strikt gescheiden) en waar hij gegrepen werd door deze liederen, die in de 18e en 19e eeuw op de plantages gezongen waren door de tot slaaf gemaakten: ‘Go down Mozes, way down in Egypt’s land. Tell old Pharao to let my people go!’ Bonhoeffer reisde met een stapel spiritual-lp’s in zijn koffer terug naar Duitsland, die hij in zijn colleges opzette. Om zijn studenten toe te rusten voor het verzet. Om ze te laten horen wat hoop is.

In wat voor een wereld zijn wij beland? Een wereld zo vol geweld, het is met geen pen te beschrijven. Waar autoritaire regimes terrein winnen door tegenstanders de mond te snoeren en vreemdelingen te verstoten. Een wereld waarin waarheid en leugen uitwisselbaar zijn. Hoe kunnen we ons daartegen wapenen, hoe blijven we overeind? Hoe houden we hoop? Het kan je zomaar ontvallen.

Zingen. Zo luidt het antwoord van Advent. Bij elkaar komen en zingen. Het machtig-kwetsbare antwoord van Advent is een lied.

De beginverhalen van het Lukasevangelie vertellen onze wereld. Mensvijandige machten heersen alom, hoop is ver te zoeken. Maar dan wordt er ineens gezongen:

Hij heeft mijn vernedering gezien.
Machtigen haalt hij van hun tronen,
klein gemaakte mensen tilt hij op.

Zo zingt het meisje Maria en zo zingt even later ook de priester Zacharias. Een lied van verzet. Van onvoorstelbare ontferming en hoop. Deze God loven is de ultieme daad van vrijheid. De Naam zegenen is uiting geven aan het besef dat alle heersers en machten van onze wereld niet het laatste woord hebben. Dat ten diepste alleen deze Ene ons te boven gaat.

Dit lied, het komt ons aanwaaien. Uit de hemel, niet uit onszelf. Of misschien wel, soms even, maar even later ook weer niet, dan blijft het je in de keel steken. Maar dan zijn er anderen die het kunnen en het durven. Doordat je in de gemeenschap staat, in de kring van de Psalmen met Mirjam, Hanna, Maria en Zacharias, met alle slaven van weleer en van vandaag, daardoor laat jij ook je stem horen, tot je eigen verbazing.

We hebben elkaar zo nodig, alleen redden we het niet. In je eentje verlies je de hoop. Daarom Advent. Dat is bij elkaar komen en je de hoop te binnen zingen.


 
terug